Kopstukken van het humanisme

Jos de Wit

Het humanisme is een levensbeschouwing die uitgaat van het vermogen en het recht van mensen om zelf te bepalen hoe ze hun leven willen leven, in verbondenheid met elkaar en los van welke bovenwereldlijke macht dan ook. Hoewel het georganiseerde humanisme in Nederland pas na de Tweede Wereldoorlog is ontstaan, is het humanistische gedachtegoed al veel ouder.

In dit boek worden tien filosofen vanaf de oudheid tot nu opgevoerd, die zowel met hun denken als hun doen hebben bijgedragen tot het moderne humanisme. Het gaat daarbij om waarden als zelf kritisch nadenken, tolerantie, vrijheid, eigen verantwoordelijkheid en medemenselijkheid. Zij streefden zowel naar een goed persoonlijk leven als naar een humane samenleving. Dat het humanistische gedachtegoed universeel is, blijkt uit het feit dat er ook denkers uit India en uit de Arabische wereld in dit boek voorkomen.

Tegen de achtergrond van het moderne humanisme zijn deze verhalen over Siddharta Gautama (Boeddha), Socrates, Averroes, Erasmus, Spinoza, Voltaire, Marx, Nietzsche, Sartre en Hannah Arendt tot stand gekomen. Vanuit de context van hun eigen tijd en hun vaak bewogen leven worden hun ideeën uiteengezet. Wat hebben deze kopstukken van het humanisme ons heden ten dage nog te zeggen?